स्टीफन हॉकिंग यांची माहिती मराठी | stephen hawking यांची mahiti marathi
 |
| स्टीफन हॉकिंग यांची माहिती मराठी | stephen hawking यांची mahiti marathi |
स्टीफन हॉकिंग यांची माहिती मराठी, stephen hawking यांची mahiti marathi
प्रसिद्ध शास्त्रज्ञ स्टीफन हॉकिंग यांनी विज्ञान क्षेत्रात मोलाचे योगदान दिले आहे. स्टीफन हॉकिंग यांचे जीवन सुरुवातीपासूनच अडचणींनी भरलेले होते, परंतु तरीही त्यांनी वैज्ञानिक बनण्याचे स्वप्न पूर्ण केले आणि विज्ञानाच्या क्षेत्रात मोलाचे योगदान दिले. त्यांच्या या योगदानामुळे अशा अनेक गोष्टींचा शोध लागला ज्याची कोणी कल्पनाही केली नसेल.
स्टीफन हॉकिंग यांचा जन्म आणि कुटुंब तपशील (Stephen Hawking birth and family details)
स्टीफन हॉकिंग यांचा जन्म 1942 साली इंग्लंडमध्ये झाला. हॉकिंगचा जन्म झाला त्या वेळी जगात दुसरे महायुद्ध सुरू होते. स्टीफन हॉकिंग यांच्या आई आणि वडिलांचे घर उत्तर लंडनमध्ये होते. पण या युद्धामुळे त्यांना घर बदलावं लागलं आणि ते लंडनमध्ये सुरक्षित ठिकाणी राहायला आले.
स्टीफनचे वडील वैद्यकीय संशोधक म्हणून काम करत होते, त्यांचे नाव फ्रँक होते आणि त्याच्या आईचे नाव इसोबेल होते. त्यांनी वैद्यकीय संशोधन संस्थेत सचिव म्हणून काम केले. मेडिकल रिसर्च इन्स्टिट्यूटमध्ये काम करत असताना हॉकिंगचे पालक भेटले. त्यानंतर त्यांचे लग्न झाले आणि त्यांना एकूण चार मुले झाली. ज्यांची नावे स्टीफन, फिलिपा, मेरी आणि एडवर्ड होती. एडवर्ड हा त्यांचा दत्तक मुलगा होता.
स्टीफन हॉकिंग यांचे शिक्षण (Stephen Hawking’s education)
जेव्हा स्टीफन आठ वर्षांचे होते, तेव्हा त्यांचे कुटुंब सेंट अल्बन्स येथे रहायला गेले आणि स्टीफनला येथील शाळेत दाखल करण्यात आले. शालेय शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, स्टीफनने ऑक्सफर्ड विद्यापीठात प्रवेश घेतला आणि येथे भौतिकशास्त्राचा अभ्यास केला. ज्या वेळी त्यांनी या विद्यापीठात प्रवेश घेतला, त्या वेळी त्यांचे वय अवघे १७ वर्षे होते.
असे म्हटले जाते की स्टीफनला गणितात रस होता आणि या विषयात त्याला अभ्यास करायचा होता. पण त्यावेळी ऑक्सफर्ड विद्यापीठात हा विषय वापरला जात नव्हता. त्यामुळे त्यांना भौतिकशास्त्र विषय निवडावा लागला.
भौतिकशास्त्रात प्रथम श्रेणीची पदवी प्राप्त केल्यानंतर त्यांनी पुढील शिक्षण केंब्रिज विद्यापीठातून केले. त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठातील उपयोजित गणित आणि सैद्धांतिक भौतिक (डीएएमटीपी) विभागात विश्वविज्ञानावर 1962 मध्ये संशोधन केले.
स्टीफन हॉकिंगचा आजार (Stephen Hawking Disease)
स्टीफन हॉकिंग सामान्य माणसांप्रमाणे आयुष्य जगत होते, पण 1963 मध्ये त्यांची तब्येत बिघडू लागली. 21 वर्षीय स्टीफनची बिघडलेली प्रकृती पाहून त्याच्या वडिलांनी त्याला दवाखान्यात नेले तेथे त्याची तपासणी केली असता असे आढळून आले की स्टीफनला एमियोट्रोफिक लेटरल स्क्लेरोसिस (amyotrophic lateral sclerosis (ALS) ) नावाचा आजार आहे. या आजारामुळे शरीरातील अवयव हळूहळू काम करणे बंद करतात आणि या आजारावर कोणताही इलाज नाही. ज्या वेळी स्टीफनला हा आजार झाल्याचे निदान झाले तेव्हा ते केंब्रिज विद्यापीठात आपले शिक्षण घेत होते. पण त्यांनी आपल्या आजारपणाला स्वप्नाच्या मध्ये येऊ दिले नाही. आजारी असूनही त्यांनी शिक्षण पूर्ण केले आणि 1965 मध्ये त्यांनी पीएचडी पदवी मिळवली. पीएचडीमधील त्यांच्या प्रबंधाचे शीर्षक 'प्रॉपर्टीज ऑफ एक्सपांडिंग युनिव्हर्स' असे होते.
स्टीफन हॉकिंगची पत्नी (Stephen Hawking Wife)
ज्या वर्षी स्टीफनला त्याच्या आजाराची माहिती मिळाली, तेव्हा तो पहिली पत्नी जेन वाइल्डला भेटला. हॉकिंगच्या या वाईट काळात जेनने त्यांना साथ दिली आणि 1965 मध्ये त्यांचे लग्न झाले. जेन आणि हॉकिंग यांना एकूण तीन मुले होती आणि त्यांची नावे रॉबर्ट, ल्युसी आणि टिमोथी अशी आहेत.
हॉकिंगचे हे लग्न 30 वर्षे टिकले आणि 1995 मध्ये जेन आणि हॉकिंग यांचा घटस्फोट झाला. घटस्फोट घेतल्यानंतर हॉकिंग यांनी ऐलेन मेसन (Elaine Mason) सोबत लग्न केले आणि 1995 मध्ये झालेले हे लग्न 2016 पर्यंतच टिकले.
स्टीफन हॉकिंगची करियर (Stephen Hawking career) –
कैम्ब्रिजमधून शिक्षण पूर्ण केल्यानंतरही हॉकिंग या महाविद्यालयाशी जोडले गेले आणि त्यांनी येथे संशोधक म्हणून काम केले. त्यांनी 1972 मध्ये DAMTP मध्ये सहाय्यक संशोधक म्हणून काम केले आणि याच काळात त्यांनी त्यांचे पहिले शैक्षणिक पुस्तक, The Large Scale Structure of Space-Time लिहिले. येथे काही काळ काम केल्यानंतर 1974 मध्ये रॉयल सोसायटी (फेलोशिप) मध्ये त्यांचा समावेश झाला. त्यानंतर त्यांनी 1975 मध्ये DAMTP मध्ये ग्रॅव्हिटेशनल फिजिक्स रीडर म्हणून काम केले आणि 1977 मध्ये गुरुत्वीय भौतिकशास्त्राचे प्राध्यापक म्हणूनही काम केले. त्यांचे कार्य पाहता, 1979 मध्ये, त्यांची केंब्रिज येथे गणिताचे लुकासियन प्रोफेसर (Lucasian Professor) म्हणून नियुक्ती करण्यात आली, जे जगातील सर्वात प्रसिद्ध शैक्षणिक पद आहे आणि 2006 पर्यंत त्यांनी या पदावर काम केले.
प्रोफेसर स्टीफन हॉकिंग यांच्याकडे एकूण तेरा (13) मानद पदव्या आहेत. त्याचबरोबर त्यांच्या योगदानाबद्दल त्यांना अनेक पुरस्कारही देण्यात आले असून त्यांना आतापर्यंत मिळालेल्या पुरस्कारांची माहिती खाली देत आहे-
1966 मध्ये स्टीफन हॉकिंग यांना एडम्स पुरस्कार देण्यात आला. या पुरस्कारानंतर त्यांना 1975 मध्ये एडिंग्टन मेडल आणि 1976 मध्ये मॅक्सवेल मेडल आणि पारितोषिक मिळाले.
1976 साली हॉकिंग यांना हेइनीमान पुरस्कार (Heineman Prize) प्रदान करण्यात आला. हा पुरस्कार मिळाल्यानंतर त्यांना 1978 साली आणखी एक पुरस्कार प्रदान करण्यात आला आणि या पुरस्काराचे नाव होते अल्बर्ट आइनस्टाईन पदक.
हॉकिंग यांना 1985 मध्ये आरएएस सुवर्ण पदक आणि 1987 मध्ये भौतिक विज्ञान संस्थेचे डिराक पदक देखील देण्यात आले. यानंतर 1988 मध्ये या महान शास्त्रज्ञाला वुल्फ पुरस्कारही देण्यात आला.
१९८९ मध्ये हॉकिंग यांना प्रिन्स ऑफ अस्टुरियस पुरस्कारही मिळाला होता. हा पुरस्कार मिळाल्यानंतर लवकरच त्यांना अँड्र्यू जेमेंट अवॉर्ड (1998), नेलर अवॉर्ड आणि लेक्चरशिप (1999) देण्यात आले.
1999 साली त्यांना मिळालेला पुढचा पुरस्कार म्हणजे लिलाइनफेल्ड पुरस्कार (Lilienfeld Prize) आणि त्याच वर्षी रॉयल सोसायटी ऑफ आर्टने त्यांना अल्बर्ट पदकही दिले.
वर नमूद केलेल्या पुरस्कारांव्यतिरिक्त, त्यांना कोप्ले मेडल (2006), प्रेसिडेंटियल मेडल ऑफ फ्रीडम (2009), मूलभूत भौतिकशास्त्र पुरस्कार (2012) आणि BBVA फाउंडेशन फ्रंटियर्स ऑफ नॉलेज अवॉर्ड (2015) देखील देण्यात आले आहेत.
स्टीफन हॉकिंग यांचे कार्य आणि लावलेले शोध (Stephen Hawking Work and Discoveries)
प्रोफेसर स्टीफन हॉकिंग यांनी विश्वाचे नियमन करणाऱ्या मूलभूत नियमांवर अनेक संशोधने केली आहेत. हॉकिंग यांनी त्यांचे साथीदार रॉजर पेनरोज यांच्यासमवेत एक संशोधन केले आणि जगाला सांगितले की विश्वाच्या जन्मापासून अवकाश आणि काळ सुरू झाला आणि ब्लॅक होलमध्ये संपेल.
आइन्स्टाईनचा सापेक्षता सिद्धांत आणि क्वांटम सिद्धांत वापरून, हॉकिंग यांनी हे देखील निर्धारित केले की ब्लैक होल पूर्णपणे थंड नसून रेडिएशन उत्सर्जित (emit radiation) करतात.
याशिवाय विश्वाला कोणतीही मर्यादा नाही आणि विश्वाची सुरुवात कधी आणि कशी झाली हेही विज्ञानाच्या मदतीने कळू शकते, असा प्रस्तावही हॉकिंग यांनी मांडला.
स्टीफन हॉकिंग यांची पुस्तके (Stephen Hawking Books)
स्टीफन हॉकिंग यांनीही त्यांच्या हयातीत अनेक पुस्तके लिहिली असून त्यांचे ही पुस्तके केवळ अंतरिक्ष या विषयावर लिहिली गेली आहेत. खाली आम्ही त्यांनी लिहिलेल्या काही पुस्तकांची माहिती दिली आहे-
1) 'अ ब्रीफ हिस्ट्री ऑफ टाइम' -
हॉकिंग यांनी लिहिलेल्या पहिल्या पुस्तकाचे नाव 'अ ब्रीफ हिस्ट्री ऑफ टाइम' असे होते. हे पुस्तक बिग बँग आणि ब्लॅक होल या विषयावर आधारित आहे आणि 1988 मध्ये प्रकाशित झाले आहे, हे पुस्तक 40 भाषांमध्ये उपलब्ध आहे.
2) 'द युनिव्हर्स इन अ नटशेल' -
हे पुस्तक 2001 मध्ये प्रकाशित झाले होते आणि हॉकिंग यांनी लिहिलेल्या या पुस्तकाला 2002 मध्ये विज्ञान पुस्तकांची Aventis Price मिळाली.
3) "द ग्रँड डिझाईन" -
हॉकिंग यांनी लिहिलेले "द ग्रँड डिझाईन" हे पुस्तक 2010 साली प्रकाशित झाले असून या पुस्तकात अवकाशाशी संबंधित माहितीही देण्यात आली आहे. हे पुस्तकही अतिशय यशस्वी पुस्तक ठरले.
4) 'ब्लॅक होल आणि बेबी युनिव्हर्स' -
हे पुस्तक 1993 मध्ये बाहेर आले आणि या पुस्तकात हॉकिंग यांनी ब्लॅक होलशी संबंधित निबंध आणि व्याख्यानांचा उल्लेख केला आहे. याशिवाय हॉकिंग यांनी मुलांसाठी एक पुस्तकही लिहिले. 2011 साली पुस्तक लिहिले ज्याचे नाव होते "जॉर्ज अँड द बिग बॅंग".
स्टीफन हॉकिंगचे उद्धरण (Stephen Hawking Quotes)
1) जर ते विचित्र आणि मनोरंजक गोष्टींनी भरलेले नसेल तर जीवन दुर्दैवी असेल.
2) जर तुम्ही नेहमी रागावत असाल आणि शिव्याशाप देत राहाल तर तुमच्यासाठी कोणालाच वेळ मिळणार नाही 3) माझ्या जीवनाचे ध्येय अगदी सोपे आहे आणि हे विश्व समजून घेणे आणि ते असे का आहे आणि ते तेथे का आहे हे शोधणे हेच ध्येय आहे.
4) अज्ञान हा शत्रू नाही, तर शत्रू हा भ्रम आहे की तुम्हाला सर्व काही माहित आहे.
स्टीफन हॉकिंग यांच्या जीवनावरील चित्रपट (Movie On Stephen Hawking’s Life)
2014 मध्ये त्यांच्यावर "द थिअरी ऑफ एव्हरीथिंग" नावाचा चित्रपट बनला होता. या चित्रपटात त्यांच्या जीवनातील संघर्ष दाखवण्यात आला असून त्यांनी त्यांची स्वप्ने कशी पूर्ण केली हे सांगण्यात आले आहे.
स्टीफन हॉकिंग यांची एकूण संपत्ती (Stephen Hawking Net Worth)
इंग्लंडमधील केंब्रिज शहरात स्टीफन हॉकिंग यांचे स्वतःचे घर आहे आणि सध्या त्यांची एकूण संपत्ती $20 दशलक्ष आहे. ही संपत्ती त्यांनी त्यांच्या कामातून, पुरस्कार आणि पुस्तकांच्या माध्यमातून कमावली आहे.
स्टीफन हॉकिंगं यांंचे निधन (Stephen Hawking dies at aged 76)
हॉकिंग हे बऱ्याच दिवसांपासून आजारी होते. Amyotrophic Lateral Sclerosis या आजारामुळे त्यांनी आयुष्यातील जवळपास 53 वर्षे व्हील चेअरवर घालवली आहेत. 14 मार्च 2018 रोजी या महान शास्त्रज्ञाने इंग्लंडमध्ये अखेरचा श्वास घेतला आणि या जगाचा निरोप घेतला. मात्र विज्ञान क्षेत्रात त्यांनी दिलेले योगदान कधीही विसरता येणार नाही.
.jpeg)
0 Comments